Bazylika kolegiacka Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Gdyni
54°31′04″N 18°32′33″E/54,517778 18,542500 1049 (d. 896) z dnia 25.01.1984[1]
| |||||||||||||||
| kościół filialny, bazylika mniejsza | |||||||||||||||
 Bazylika morska (widok z ul. Świętojańskiej) | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| Bazylika mniejsza • nadający tytuł |
od 4 maja 2019 | ||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||
| Relikwie |
św. Matki Teresy z Kalkuty | ||||||||||||||
| Cudowne wizerunki |
obraz Matki Bożej Pocieszenia[2] | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Gdyni  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||||||||||||
| 54°31′04″N 18°32′33″E/54,517778 18,542500
| |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Bazylika Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, zwana także bazyliką Morską – jedna z dwóch najstarszych rzymskokatolickich świątyń w Gdyni. Neobarokowy kościół filialny, należący do parafii Najświętszej Marii Panny Królowej Polski (z siedzibą w sanktuarium Miłosierdzia Bożego), znajdujący się w centrum gdyńskiej dzielnicy Śródmieście w sąsiedztwie ulicy Świętojańskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Inspiratorem powstania kaplicy był pierwszy wójt Gdyni – Jan Radtke, który jako wiceprezes przewodził Komitetowi Budowy Katolickiej Kaplicy w Gdyni. Grunt pod budowę został podarowany przez właścicielkę dużego gospodarstwa – Elżbietę Skwiercz[3]. 29 września 1922 w uroczystość św. Michała Archanioła, pod przewodnictwem proboszcza oksywskiej parafii pw. św. Michała Archanioła będącego również prezesem komitetu – ks. Franciszka Łowickiego, odbyła się uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego. Za prace budowlane była odpowiedzialna firma Mariana Baranowskiego i Romana Wojtkiewicza, którzy byli również architektami świątyni. Roboty murarskie trwały prawie dwa lata i zostały zakończone na wiosnę 1924.
Wiosną 1923 dokonano zmiany projektu budowlanego tak, aby umożliwić budowę kościoła zamiast kaplicy. W związku z tym komitet przekształcił się w Komitet Budowy Katolickiego Kościoła w Gdyni. 3 maja 1924 ks. Łowicki poświęcił kościół, stanowiący wotum dziękczynne za odzyskanie przez Polskę niepodległości. Dzięki wybudowaniu kościoła mieszkańcy Gdyni nie musieli już udawać się 3-kilometrową drogą do kościoła na Oksywiu.
Projekt architektoniczny nawiązuje do barokowych i renesansowych kościołów Polski centralnej[4]. Fundamenty świątyni zostały zbudowane z kamieni balastowych przywiezionych przez jeden z pierwszych statków zagranicznych (SS Kentucky), które zawinęły do będącego w budowie portu. Kościół jest jednonawowy, przykryty sklepieniem kolebkowym, głównym akcentem elewacji frontowej jest wieża-dzwonnica. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Pocieszenia namalowany przez prof. Jana Rutkowskiego, będący darem wojewody pomorskiego Stanisława Wachowiaka.
25 stycznia 1984 kościół został wpisany do rejestru zabytków wraz z cmentarzem przykościelnym (zieleniec) i ogrodzeniem. W rejestrze zabytków województwa gdańskiego znajdował się pod nr 896, a obecnie w rej. woj. pomorskiego jest wpisany pod nr 1049[1].
Z tyłu kolegiaty znajduje się nowy kościół wybudowany w 1986 roku pod tym samym wezwaniem. Od tego momentu kościół przestał pełnić funkcję parafialnego, stając się kościołem filialnym tejże parafii. Oba kościoły przylegają do placu Jana Pawła II.
26 czerwca 2001 arcybiskup metropolita gdański – Tadeusz Gocłowski, erygował przy kościele Gdyńską Kapitułę Kolegiacką i tym samym kościół stał się Kolegiatą.
10 kwietnia 2011 roku przy kolegiacie odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku[5].
21 listopada 2018 roku papież Franciszek podniósł kolegiatę do godności bazyliki mniejszej, nadając tytuł bazyliki morskiej[6]. Uroczystość nadania i publicznego ogłoszenia tej decyzji odbyła się 4 maja 2019. Uroczystościom przewodniczył nuncjusz apostolski w Polsce – abp Salvatore Pennacchio[7].
Kościół obecnie ma rangę bazyliki morskiej[8] i jest siedzibą kapituły kolegiackiej oraz miejscem wieczystej adoracji Najświętszego Sakramentu.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-10-14].
- ↑ Obraz Matki Bożej Pocieszenia w Bazylice Morskiej. nmp-gdynia.pl.
- ↑ Dorota Mikłaszewicz: Historyk odnalazł listę najstarszych mieszkańców Gdyni. Gazeta.pl, 2002-07-07. [dostęp 2008-08-07]. (pol.).
- ↑ Robert Hirsch (ref.): Krótka wędrówka po zabytkach Gdyni – Śródmieście. Urząd Miasta Gdyni. [dostęp 2008-08-07]. (pol.).
- ↑ Gdynia: Odsłonięcie tablicy pamiątkowej przy Kolegiacie. dziennikbaltycki.pl, 2011-04-10. [dostęp 2011-05-01]. (pol.).
- ↑ Gdynia: Kolegiata pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Gdyni będzie Bazyliką. ekai.pl. [dostęp 2019-05-03]. (pol.).
- ↑ Kolegiata w Gdyni zmieniła się w bazylikę. trojmiasto.pl. [dostęp 2019-05-06]. (pol.).
- ↑ Bazylika, która nigdy nie powstała. trojmiasto.pl. [dostęp 2016-09-30]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia Gdyni. Gdynia: Oficyna Verbi Causa, 2006. ISBN 83-921571-8-4.
- ks. Jerzy Więckowiak: Kościół katolicki w Gdyni. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum, 2000. ISBN 83-87668-87-7.
| Kościoły | |
|---|---|
| Kamienice | |
| Wille |
